नेपालगन्ज- बाँके र बर्दिया निकुञ्जका वन्यजन्तुका कारण सो वरिपरि बसोबास गर्ने स्थानीयलाई विभिन्न प्रकारको क्षति पुग्दा बढ्दै गएको मानव र वन्यजन्तुबिचको द्वन्द्व न्यूनीकरण गर्न बाँके र बर्दियाका युवालाई सचेत पार्न सुरु गरिएको छ ।
बाँके निकुञ्जको नजिक रहेको राप्तीसोनारी गाउँपालिका र बर्दिया निकुञ्ज नजिक रहेको मधुवन नगरपालिकामा त्यस्तो सचेतनामूलक कार्यक्रम सञ्चालन गरिएको हो । दुबै पालिकामा निकुञ्जका वन्यजन्तु छिरेर ठुलो क्षति पुर्याउँदै आएका छन् । सोही क्रममा बर्दियाको मधुवन नगरपालिका २ मा आयोजना गरिएको एक कार्यक्रममा मानव र वन्यजन्तुबिचको द्वन्द्व न्यूनीकरण गर्न वातावरणीय न्याय, वन्यजन्तुबाट हुने क्षतिको राहत प्राप्त गर्ने प्रक्रिया लगायतका विषयमा युवालाई जानकारी गराइएको सगुन युवा क्लबका सदस्य मनित कुश्मीले बताउनुभयो ।
उहाँले सो अवसरमा अधिकांश युवाले सम्बन्धित निकायले यो द्वन्द्व समाप्त पार्न वैकल्पिक उपाय अपनाउनुपर्नेमा जोड दिएको बताउनुभयो । बर्दियाको मधुवन नगरपालिका वडा नम्बर २ वरपरको क्षेत्रमा मानव र वन्यजन्तुबिचको द्वन्द्व बढ्दै गएकाले समुदायका युवा तथा तिनका परिवारका सदस्यहरुलाई वन्यजन्तुको आक्रमणमा पर्ने चिन्ता बढ्दै गएको छ ।
समुदायका युवाहरु घाँस दाउराका लागि जङ्गल जाने भएकाले उनीहरु अत्यधिक जोखिममा भएको सगुन युवा क्लबका सदस्य कुश्मीले बताउनुभयो । उहाँले थप्नुभयो, ‘‘समुदायका युवा वन्यजन्तुको आनीबानीसँग परिचित छैनन् र उनीहरु वा उनीहरुको परिवारलाई कुनै पनि किसिमको क्षति भएमा राहत माग गर्ने प्रक्रियाका बारेमा जानकारी छैन ।’’ समुदायका लागि सञ्चार अभियान नेपालले मधुवन नगरपालिका वडा नम्बर २ सुन्दरपुरमा आयोजना गरेको ‘वातावरणीय न्याय र जवाफदेहिताका लागि क्लब चौतारी’ कार्यक्रममा सहभागी अधिकांश युवाले मानव–वन्यजन्तु द्वन्द न्यूनीकरणमा सम्बद्ध निकायले चासोका साथ काम गर्नुपर्ने आवश्यकता औंल्याएका थिए ।
कार्यक्रममा सगुन युवा क्लबका सदस्यहरु, स्थानिय युवा र किशोर किशोरीहरुले युवाबिच र समुदायमा सचेतनामूलक कार्यक्रमहरु बढीभन्दा बढी गर्न सुझाव दिएका थिए । कार्यक्रमको सहजीकरण गर्दै विषयविज्ञ रमेश थापाले वातावरणीय न्याय, निकुञ्ज प्रभावित क्षेत्रका युवाको चुनौती तथा अधिकार र मानव–वन्यजन्तु द्वन्द्व न्यूनीकरणका उपायका बारेमा प्रस्तुति गर्नुभएको थियो ।
उहाँले वन्यजन्तु प्रभावितहरुको राहत तथा क्षतिपूर्तिका लागि बनेको निर्देशिकाको व्यवस्था, प्रक्रिया र सुविधालगायतका बारेमा पनि युवालाई जानकारी गराउनुभयो । सगुन युवा क्लबका अध्यक्ष मनिराम चौधरीले यो अभियानले वातावरणीय न्याय र जवाफदेहिताका लागि सरोकारवाला निकायहरुसँगको बहसमा सहयोग पुग्ने र समुदायमा मानव–वन्यजन्तु द्वन्द्व न्यूनीकरण अभियानले व्यापकता पाउने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।
सचेतनामूलक कार्यक्रम बर्दियाको मधुवन नगरपालिकाको वडा नम्बर २ र बाँकेको राप्तीसोनारी गाउँपालिकाको वडा नम्बर २ मा सञ्चालन गरिएको जनाइएको छ ।
