काठमाडौं : विश्व फुटबलको सर्वोच्च निकाय फिफाले भारतलाई प्रतिबन्ध गरेसँगै भारतीय फुटबल जगत् स्तब्ध बनेको छ। तेस्रो पक्षको हस्तक्षेप भएको भन्दै भारतलाई मंगलबार फिफाले अनिश्चित कालका लागि प्रतिबन्धको घोषणा गरेसँगै भारतको पुरुष तथा महिला टोलीले अब कुनै पनि फिफा मान्यता प्राप्त प्रतियोगिता खेल्न पाउनेछैन।
किन पर्यो प्रतिबन्धमा?
अल इन्डिया फुटबल फेडेरेशन (एआइएफएफ) लामो समयदेखि प्रशासनिक किचलोमा फसेको थियो। एआइएफएफका अध्यक्षमा पूर्व केन्द्रीय मन्त्री प्रफुल्ल पटेल रहेका छन्। उनी भारतीय राष्ट्रवादी कांग्रेस पार्टी (एनसिपी) का नेतासमेत हुन्। उनले राजनीतिक पहुँच र आफ्नो एकछत्र राजका कारण चार वर्षका तीन कार्यकाल पूरा गरिसकेका छन्।
उनले भारतीय फुटबलको कमाण्ड सन् २००९ देखि लगातार समालिरहेका छन्। उनले एकल तरिकाले लगातार नेतृत्वमा रहँदा चुनाव नगरेको भन्दै फिफा असन्तुष्ट रहेको थियो। फिफा एआइएफएफमा चुनाव भएर नेतृत्व चयन होस् भन्ने चाहन्थ्यो। फिफाले भनेअनुसार भएको भए एआइएफएफको विधान अनुरुप संगठनात्मक कार्य गर्न सजिलो हुने र एक प्रक्रियामा फुटबल गतिविधि अघि बढ्ने बुझाइ रहेको थियो।
तर उनले फिफाले एआइएफएफमाथि दबाब बढाउँदै गर्दा भारतीय सर्वोच्च अदालतमा यही विषयमा मुद्दा चलिरहेका थियो। जसमा फिफाले असन्तुष्टि जारी गरिरहेको थियो।
अदालतले एआइएफएलाई चाडै चुनाव गर्न आदेश दियो। एसोसिएशनको मुद्दा अदालतमा पुगेसँगै लामो सुनुवाइपछि अदालतले तीन सदस्यीय एक कमिटी गठनको आदेश दियो। जसलाई एआइएफएफको चुनाव गर्ने, फिफाले दिएको निर्देशिका लागू गर्ने र यु १७ महिला विश्वकपको सम्पूर्ण तयारी पूरा गर्ने जिम्मेवारी दिइएको थियो।
तर अध्यक्षकै दबाबमा केही पदाधिकारीले अदालतद्वारा गठित कमिटीले आफ्नो काम सहज अघि बढाउन सकिरहेको थिएन। जसले गर्दा कमिटीले पुनः अदालतमा मुद्दा दायर गर्यो र काममा बाधा पुर्याउने अधिकारीहरूमाथि कारबाही अघि बढाउन आग्रह गर्यो।
अदालतले निर्देशिका अनुरूप कार्य सुचारु गर्न आदेशको पालना नभएपछि पटेललाई अध्यक्ष पदबाट हटाएको थियो। अध्यक्ष पटेलले नै सन् २०२० मा हुनुपर्ने चुनाव हालसम्म आलटाल गर्दै टारिरहेका थिए। त्यसपछि तदर्थ समितिबाट भारतीय फुटबल चलिरहेको थियो।
अदालतको आदेश र भारतीय फुटबलको जबरजस्तीलाई फिफाले नजिकबाट नियालिरहेको थियो। उसले पटक-पटक चेतावनी जारी गरेको थियो। परिणाम लामो समय तदर्थ समितिबाट चलेको भारतीय फुटबललाई प्रतिबन्ध गर्ने निर्णयमा फिफा पुगेको हो।
राष्ट्रिय फुटबल टोलीका तत्कालीन प्रतियोगिता प्रभावित
प्रतिबन्धसँगै एएफसी एसियाकपलाई तत्काल असर नपरे पनि लामो समयसम्म प्रतिबन्ध लम्बिएमा भने २०२३ को अन्त तथा २०२४ को सुरुवातमा हुने प्रतियोगिता समेत प्रभावित हुने जोखिम भने रहेको छ।
तत्कालीन पुरुष फुटबलमा देखिएको असर
भारतले सेप्टेम्बर २४ मा भियतनाम र २७ मा सिंगापुरसँग हुने तय भएको मैत्रिपूर्ण खेल प्रतिबन्धका कारण रद्द हुने पक्का भएको छ। केही वर्षअघिसम्म मैत्रिपूर्ण खेलका लागि संघर्ष गर्नुपर्ने अवस्थामा रहेको भारतीय फुटबललाई क्रोएसियन प्रशिक्षक इगोर स्टिमाकले बढीभन्दा बढी मैत्रिपूर्ण खेलको अवसर दिलाउँदै अर्को स्तरमा भारतलाई पुर्याएका थिए।
गोकुलमको उज्वेकिस्तान यात्रा अनिश्चित
भारतीय महिला लिग च्याम्पियन बनेको गोकुलम केरला एएफसी महिला क्लब च्याम्पियनसिपको तयारीमा लागिरहेको थियो। उसले उज्वेकिस्तानको घरेलु टोली सोगदिएनासँग अगस्ट २३ मा अभ्यास खेल खेल्ने कार्यतालिका रहेको थियो।
यदि चाँडो भारतले समस्या समाधान नगरेमा भारतले स्वत प्रतियोगिता गुमाउनेछ। साथमा इरानी बम खातुनविरुद्धको खेल खेल्ने कार्यपालिका पनि प्रभावित हुने छ। नेपाली स्टार सावित्रा भण्डारी पनि टोलीको साथमा रहेकाले स्वभाविक रूपमा सावित्राको सपना पनि भारतीय प्रतिबन्धका कारण तुहिने सम्भावना बढेको छ।
मोहन बगानको एएफसी इन्टर जोनल सेमिफाइनलमा कालो बादल
भारतीय क्लब फुटबलमा लोकप्रिय रहेको एटिके मोहन बगानले आगामी सेप्टेम्बर ७ मा एएफसी कप इन्टर जोनल सेमिफाइनल खेल खेल्ने कार्यतालिका रहेको थियो तर प्रतिबन्धसँगै एएफसीको वेबसाइटमा तत्काल प्ले अफमा रहेका ८ क्लबको सूचीमा नाम हटाइएको छ। मोहन बगानले समूह चरणमा उत्कृष्ट प्रदर्शन गरेको थियो।
एएफसी यू-२० क्वालिफायर पनि संकटमा
भारतले राष्ट्रिय टोलीमा समस्या त भोगेको छ नै उमेर समूहले पनि पनि प्रतिबन्धको मार खेप्दै छ। इराकमा सेप्टेम्बर १४ मा हुने एएफसी यू-२० क्वालिफायरमा कडा समूहमा प्रतिस्पर्धा गर्ने कार्यतालिका रहेको थियो। जहाँ उसले आयोजक इराक सहित अस्ट्रेलिया र कुवेतसँग खेल्ने कार्यतालिका रहेको थियो। जुन कार्यतालिका समेत प्रभावित हुने जोखिम बढेको छ। जहाँ उसले १४ सेप्टेम्बरमा इराक, १६ मा अस्ट्रेलिया र १८ मा कुवेतसँग खेल्ने कार्यतालिका रहेको थियो।
यू-१७ महिला विश्वकप आयोजना संकटमा
पहिलोपटक भारतले फिफाको सर्वाधिक ठूलो प्रतियोगिता आयोजनाको अवसर पाएको थियो। भारतले फिफा यू-१७ महिला विश्वकप आयोजना गर्ने अवसर पाए पनि प्रतिबन्धसँगै अब विश्वकप आयोजना पनि नहुने पक्का भएको छ। फिफाले यसअघि भारतलाई प्रतिबन्ध लागेमा विश्वकप आयोजना गर्न नपाउने चेतावनी दिएको थियो। भारतका लागि यो ठूलो नोक्सानी हुनेछ। फिफाको तल्लो वरीयताका राष्ट्रले विश्वकप आयोजनाको मौका पाउनु अत्यन्तै गौरवको विषयका रूपमा लिइन्छ। अब प्रतिबन्धका कारण आयोजनासँगै सहभागिता नै संकटमा परेको छ।
महिला साफ गुमाउने जोखिम
साफ महिला फुटबलमा एकछत्र राज गर्दै आएको भारतले प्रतिबन्ध सँगै साफ गुमाउने खतरा पनि बढेको छ। नेपालमा आयोजना हुने महिला साफ च्याम्पियनसिप फुटबलमा प्रतिबन्ध फुकुवा नभए भारत सहभागी हुन पाउनेछैन। नेपालको विराटनगरमा भएको अघिल्लो महिला साफको फाइनलमा नेपाललाई ३-१ ले हराएर भारत च्याम्पियन बनेको थियो।
फिफा सहयोग गुमाउने
फिफाले पछिल्लो तीन वर्षमा ३ मिलियन डलरको प्रोजेक्टमा काम गरिरहेको छ। यो पैसा ग्रासरुट फुटबल विकासमा खर्च भइरहेको छ। अब एआइएफएफले वर्षको ५ लाख डलर गुमाउने पक्का छ।
साथै प्रतियोगिता आयोजनाको अवसरमा पाउने थप रकमसमेत गुमाउनेछ। समग्रमा भारतीय फुटबल विकासमा मारेको फड्कोमा ब्रेक लागेको छ। जतिसक्दो चाँडो भारतले समस्या समाधान नगरे भारतीय फुटबल दीर्घकालीन समस्यामा फस्ने पक्का छ।
